Vì sao bi kịch cháy nổ cứ lặp lại? Nguyên nhân và giải pháp

Cháy nổ không phải là vấn đề mới, nhưng mỗi vụ cháy xảy ra đều để lại hậu quả nặng nề về người và tài sản. Điều đáng nói là bi kịch này vẫn liên tục lặp lại qua từng năm, từng khu vực, từng công trình. Vậy vì sao cháy nổ vẫn tiếp diễn dù cảnh báo đã có, quy định đã rõ và nguy cơ đã được nhìn thấy từ rất lâu?

Bài viết dưới đây phân tích nguyên nhân cốt lõi và đề xuất những giải pháp thiết thực để giảm thiểu rủi ro ở mức thấp nhất.

1. Ý thức phòng cháy chưa được đặt đúng mức

Mặc dù ai cũng biết “phòng hơn chữa”, nhưng rất nhiều cá nhân và doanh nghiệp vẫn xem nhẹ công tác phòng cháy:

• Sử dụng điện tùy tiện, câu mắc tạm bợ

• Chặn lối thoát hiểm, để đồ chắn cầu thang

• Không có bình chữa cháy hoặc có nhưng hết hạn, không được kiểm tra

Việc chủ quan này khiến nguy cơ cháy nổ tăng cao và khả năng thoát nạn giảm mạnh khi sự cố xảy ra.

2. Trang thiết bị PCCC kém chất lượng hoặc không được bảo trì

Nhiều công trình sử dụng máy bơm PCCC, họng nước, bình chữa cháy… nhưng không kiểm tra định kỳ, không bảo dưỡng, thậm chí mua phải thiết bị không đạt chuẩn.

Khi cháy nổ xảy ra:

• Máy bơm không hoạt động

• Bình chữa cháy “rụng chốt nhưng không phun”

• Đường ống không có nước do tắc nghẽn

Hậu quả là công tác chữa cháy bị chậm trễ và thiệt hại tăng lên nhiều lần.

3. Thiếu quy trình an toàn và đào tạo kỹ năng thoát hiểm

Một số đơn vị không có quy trình xử lý khi cháy nổ hoặc không tổ chức diễn tập PCCC định kỳ. Người dân, công nhân, nhân viên… không biết phải làm gì khi có hỏa hoạn dẫn đến hoảng loạn và mất kiểm soát.

Việc đào tạo kỹ năng PCCC còn bị xem nhẹ, dù đây là yếu tố sống còn.

4. Công trình thiết kế sai tiêu chuẩn hoặc cải tạo sai phép

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Chia nhỏ phòng, bịt thông gió, thay đổi công năng

• Lắp thêm nhiều thiết bị điện vượt khả năng tải

• Không xây dựng đúng tiêu chuẩn PCCC ngay từ đầu

Những vi phạm này khiến nguy cơ cháy tăng và khả năng thoát hiểm giảm nghiêm trọng.

5. Quá tải điện – “kẻ sát nhân thầm lặng”

Ổ điện kém chất lượng, dây dẫn mòn, dùng chung nhiều thiết bị công suất lớn… là nguyên nhân hàng đầu gây cháy nhà dân và nhà trọ.

Dòng điện quá tải làm dây nóng chảy, chập mạch và bùng cháy trong vài giây.

6. Công tác kiểm tra, giám sát chưa đồng bộ

Một số nơi chưa thực hiện kiểm tra PCCC thường xuyên hoặc kiểm tra nhưng không xử lý dứt điểm vi phạm. Điều này khiến nguy cơ tồn tại kéo dài mà không được khắc phục.

Giải pháp để chấm dứt vòng lặp bi kịch cháy nổ

1. Nâng cao ý thức từ chính mỗi cá nhân

• Không câu nối điện tùy tiện

• Luôn kiểm tra bình chữa cháy, lối thoát hiểm

• Lắp đặt thiết bị điện đúng kỹ thuật

2. Trang bị hệ thống PCCC đạt chuẩn

Doanh nghiệp và hộ gia đình cần:

• Máy bơm PCCC đạt kiểm định

• Bình chữa cháy đạt chuẩn

• Hệ thống báo cháy – chữa cháy tự động

• Thiết bị thoát hiểm cơ bản (mặt nạ, thang dây…)

3. Bảo trì định kỳ – yêu cầu bắt buộc

Hệ thống PCCC chỉ phát huy tác dụng khi hoạt động đúng. Việc kiểm tra, bảo dưỡng theo quý, theo năm phải được thực hiện nghiêm túc.

4. Tổ chức tập huấn, diễn tập PCCC

Đây là cách hiệu quả nhất giúp mọi người biết cách bảo vệ mình khi có sự cố.

Kết luận

Bi kịch cháy nổ chỉ chấm dứt khi tất cả cùng hành động: từ người dân, doanh nghiệp đến cơ quan quản lý. Phòng cháy không phải là hình thức, mà là trách nhiệm và là cách bảo vệ chính mình.

Một thiết bị đạt chuẩn, một lần kiểm tra định kỳ, hay một buổi tập huấn PCCC… đều có thể cứu sống hàng chục người trong tình huống nguy cấp.